Tiroid bezi, boynun ön kısmında yerleşmiş olan ve salgıladığı hormonlarla vücut metabolizmamızı düzenleyen endokrin bir organdır.

Tiroid bezi, boynun ön kısmında yerleşmiş olan ve salgıladığı hormonlarla vücut metabolizmamızı düzenleyen endokrin bir organdır. Tiroid bezi hastalıkları, basit guatrdan hayatı tehdit eden tiroid kanserine kadar değişir. En sık rastlanan hastalıklar, tiroid hormonları üretimindeki düzensizliklerdir. Tiroid hormonları aşırı miktarda salgılandığında hipertriodizm, yetersiz miktarda salgılandığında ise hipotriodizm meydana gelir. Tiroid bezinin iltihaplanmasına tiroidit adı verilir. Tiroid bezinin normalden büyük olmasına ise guatr adı verilir. Guatrda, tiroid bezi büyümüştür ancak fonksiyonlarında bozulma yoktur.
Çoğunlukla tiroid bezindeki büyüme dışında belirti veya bulgu yoktur. Büyümeden dolayı çevre dokularda bası belirtileri ortaya çıkabilir. Nefes darlığı ve yutma güçlüğü görülebilir.

TEŞHİS YÖNTEMLERİ Tiroid fonksiyonlarını araştıran yöntemler çok gelişmiştir. Bu testler iyi seçilerek kullanılırsa, vakaların büyük bir çoğunluğunda hem tiroid bezinin fonksiyonel durumunu değerlendirmek, hem de bir fonksiyon değişikliği varsa bunun nedenini belirlemek mümkün olur. Kullanılan başlıca testler aşağıda belirtilmiştir.

Tiroidde hormon yapımının araştırılması: Hastaya içirilen radyoaktif iyodun belirli zamanlarda tiroidde tutulma oranı araştırılır.

Kanda dolaşan tiroid hormonlarının ölçülmesi:

Total T4 ve total T3 ölçülmesi;

Kanda dolaşan tiroid hormonlarının serbest fraksiyonlarının ölçülmesi;

Tiroidin homeostatik kontrolünü araştıran testler:

Serumda TSH tayini; TRH testi; Tiroid supresyon testleri;

Diğer teşhis yöntemleri: Tiroid sintigrafisi; Tiroid ultrasonografisi; Antikorların araştırılması; Serumda tiroglobulin tayini; Serumda kalsitonin tayini; İnce iğne aspirasyon biyopsisi; Tiroid fonksiyonlarının metabolik indekslerle araştırılması; Tiroid replasmanında doz yeterliliğinin araştırılması;

TEDAVİ

Hipertriodizm: Tiroid hormonlarının aşırı üretimi baskılanmaya çalışılır.

Antitiroid ilaçlar: Propylthiouracil veya methimazole kullanılır; Lügol eriyiği veya satüre potasyum iyodür kullanılabilir. Sadece cerrahi girişime hazırlamak amacıyla, propylthiouracil ile birlikte ve en çok 1 hafta süreyle kullanılır; Gerekli görülen vakalarda propranolol kullanılabilir;

Cerrahi girişim: 12-18 ay sonra antitiroid ilaçlar kesildiğinde aktivasyonu devam eden hastalarda ve başlangıçtan itibaren guatrı iri olanlarda uygulanır. Ameliyat öncesi antitiroid ilaçlarla hastanın hormonları normal duruma getirilmelidir;

Radyoaktif iyot tedavisi: Cerrahi tedaviyi istemeyen veya cerrahi girişim riski yüksek hastalarda tercih edilmelidir; Göz bulguları için etkin tedavi yoktur.