Adı psikiyatri ile özdeşleşen, hikâyeleri dilden dile dolaşan, ününün halk arasında yayılmasıyla, özellikle ruhsal sorunları olanlar için “Mazhar Osmanlık” deyimi kullanılmaya başlanan, yaşamını Türkiye’deki ruh ve sinir hastalıkları hekimliğinin gelişmesine adamış olan Mazhar Osman’ı ölüm yıldönümünde saygı ve rahmetle anıyoruz.

1. Batı Trakya’da başlayan yaşam öyküsü



Mazhar Osman, 5 Mayıs 1884’te o tarihlerde Osmanlı topraklarından olan Meriç Nehri kıyısındaki Dedeağaç’ın Sofulu köyünde doğar. Babası Osman Zühtü Efendi, Annesi Çerkes Atiye Hanım’dır. Üç kardeşi kuşpalazı hastalığından ölen Mazhar Osman, banka memuru olan babasının Kırklareli’ne tayin olmasıyla, okula bu şehirde başlar ve ilkokulu burada tamamlar.

2. Mülkiye yerine tıbbiye



Babası Osman Efendi çalıştığı bankanın Üsküdar şubesine tayin olduğunda Mazhar Osman on yaşındadır. İstanbul’a gelince Üsküdar Mülki İdadisi’ne başlar. Buradan okul birincisi olarak 1898’de mezun olur. Ardından Mülkiye’ye gitmek istese de maddi sorunlar yüzünden gidemez. Tıbbiye-i Askeriye’ye girer.

3. Okuyabilmek için yapılan çeşitli işler



Ailesinin maddi olanaklarının kısıtlı olması nedeniyle hem okur hem çalışır. Komşularının bahçelerini sular, mektuplarını yazar, onlara kuyudan su çeker. Üç beş kuruş harçlık kazanmak için ilkokul çağlarından itibaren her türlü işi yapar.

4. Ölülerin başında tutulan nöbet



Babası Ziraat Bankasındaki işini kaybettiğinde genç Mazhar Osman askeri tıbbiyeye devam etmektedir. Bu olay ailenin bütün mali dengelerini bozmuştur, Osman’ın eğitimine devam edebilmesi için para kazanması şarttır. O sıralarda İstanbul’da evde ya da hastanede vefat edenlerin başında sabaha kadar bir görevli beklemektedir. Lübnanlı bir hocasının tavsiyesi üzerine bu işe talip olan Osman, defnedilmeyi bekleyen ölülerin başında tutmaya başladığı gece nöbetleriyle çok cüz’i paralar kazanır.

5. Tam manasıyla zekanın intiharı



Mazhar Osman, tıbbiyede okurken kadın doğum ve dahiliye bölümlerinden birinde okumak ister. Ancak bu bölümlere alınmayınca Haydarpaşa’ya taşınan Tıbbiye Mektebinde son sınıftayken hocası Raşit Tahsin’in yönlendirmesiyle akliye-asabiye branşını seçer. Bu duruma yakınları büyük tepki gösterir. Özellikle de yakın bir arkadaşının “Bunca okumadan sonra mecnunlarla mı uğraşacaksın? Yapma Allah aşkına Mazhar. Bu tam manasıyla zekanın intiharı demektir!” diye şiddetle karşı çıkmasını Mazhar Osman hayatı boyunca unutamaz.

6. Tabip yüzbaşı olarak mesleğe atılan ilk adım



1904 yılında Tabip Yüzbaşı rütbesiyle diplomasını alır. Hicaz’a tayini çıkar, ancak gidişi bir yıl ertelenir. Bunun üzerine bir yıl Gülhane Askeri Hastanesi Akliye Servisinde staj yapar. 1906’da Askeri Tıbbiye’de akıl hastalıkları dersi muallim yardımcısı olur. İlk eseri “Tabâbet-i Ruhiye” bu arada yayınlanır.