|
29.11.17 | #1 |
Akıllı işaretler sisteminin gelişimi
Akıllı işaretler sisteminin gelişimiRadyo ve Televizyon Üst Kurulu, televizyon yayınlarında çocuk ve gençlerimizin zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişimleri üzerinde olumsuz etkileri olabilecek mevcut zararlı içeriğin sınıflandırılması amaçlı bir sistem geliştirmek üzere 2001 yılından itibaren çeşitli komisyonlar aracılığıyla çalışmalar sürdürmektedir. Üst Kurul uzmanlarının yanı sıra üniversitelerin ilgili bölümlerinden akademisyenlerin katılımı ile oluşturulan komisyonlar, öncelikle Türk izleyici profiline ve yayıncılık sektörümüzün yapısına uygun zararlı içerik kategorilerini, toplumunun yapısına uygun yaş kategorilerini ve televizyon programlarına yerleştirilecek sembol özelliklerini belirlemiştir. Komisyonların çalışmaları sırasında incelediği Avrupa’daki benzer uygulamalar arasında Hollanda’daki Görsel-İşitsel Medyanın Sınıflandırmasından Sorumlu Enstitü’nün (NICAM) sembol sistemi uygulaması ülkemize uyarlanabilir olarak değerlendirilmiştir. Hollanda’da NICAM adlı kurum tarafından televizyon programları, video filmleri, DVD gibi her türlü görsel-işitsel malzemeyi sınıflandırmak üzere “Kijkwijzer” adında on-line bir sınıflandırma sistemi geliştirilmiş ve 2001 yılında uygulanmaya başlamıştır. RTÜK, 2003 yılında, komisyonlar tarafından üzerinde çalışılan sistemin uygulanması amacıyla Hollanda Hükümeti tarafından, MATRA-Katılım Öncesi Projeler Programı adı altında geliştirilen fon için başvuruda bulunmuştur. MATRA Programının amacı, AB mevzuatının uygulanması üzerinde odaklanacak ikili işbirliği projeleri vasıtasıyla Avrupa Birliği üyelik kriterlerinin yerine getirilmesinde aday ülkelere yardımcı olmaktır. Türkiye, Avrupa Birliğine aday bir ülke olarak, kendi mevzuatını AB müktesebatı ile uyumlaştırma çalışmaları yürütmektedir. Yayıncılık alanındaki temel AB müktesebatı olan Görsel-İşitsel Medya Hizmetleri Yönergesi; Üye Devletlerin küçüklerin fiziksel, zihinsel ve ahlaki gelişimlerini etkileyebilecek programların, şifresiz yayınlanmaları halinde işitsel bir uyarıdan sonra veya yayın süresince korunacak görsel bir sembol eşliğinde yayınlanmasını sağlamalarını talep eder. 2 RTÜK tarafından hazırlanan, Hollanda’da uygulanan sınıflandırma sisteminin ülkemizin kültürel ve sosyo-ekonomik yapısına uyarlanmasını içeren proje başvurusu, yapılan değerlendirme sonucu Hollanda Hükümeti tarafından kabul edilmiştir. MATRA Fonundan belirli bir bütçe ayrılan projenin gerçekleştirilmesi için 2 yıllık bir süre öngörülmüştür. Ülkemize uyarlanan bu sistem internet aracılığıyla çalışmaktadır. Yayın kuruluşlarında çalışan kodlayıcılar, sınıflandıracakları programı izledikten sonra kendilerine verilen şifre aracılığıyla internet üzerinden tarafımızca hazırlanan bir soru formuna ulaşıp bu formu tıklayarak doldurmaktadırlar. Formda programın içeriğini ve hangi yaş grubu için uygun olduğunu tespit etmeye yönelik sorular bulunmaktadır. Form doldurma işlemi sonunda sistem otomatik olarak söz konusu program için hangi sembollerin (hem yaş hem içerik sembolleri) kullanılması gerektiğini vermektedir. Yayıncıya düşen tek görev verilen sembollerin belirtilen usul ve esaslara uygun olarak kullanılmasıdır. Kodlayıcıların karşılaştıkları her türlü zorlukta RTÜK tarafından kendilerine teknik destek sağlanmaktadır. Projede amaç, ülkemizin sosyal yapısı, kültürel ve tarihi değerleri göz önünde bulundurularak ülkemiz koşullarına uygun bir sembol sisteminin geliştirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda, Üst Kurul uzmanlarının yanı sıra çeşitli üniversitelerin psikoloji, iletişim fakülteleri ile tıp fakültesi çocuk ve ergen ruh sağlığı bölümü öğretim üyelerinin katılımı ile farklı çalışma grupları oluşturulmuş ve sistemin tüm unsurlarının (içerik, teknik, tanıtım) akademik çalışmalara dayanarak tam olarak ülkemiz koşullarına uyarlanması sağlanmıştır. Öncelikle kurulacak sistemin toplumun tüm kesimlerinin dikkatini çekmesi ve özellikle çocuk ve gençler tarafından ilgi görmesini sağlamak üzere marka adı ve logosu oluşturma çalışmaları tamamlanmıştır. Bu çerçevede sisteme “Akıllı İşaretler” adı verilmiş ve sistem logosu olarak “TELE” isimli çizgi karakter oluşturulmuştur. Görüldüğü üzere TELE karakterinin algılanması kolay, televizyonu çağrıştıran, çocuklara sempatik gelebilecek ve herhangi bir ayrımı çağrıştırmamak üzere cinsiyetsiz olmasına dikkat edilmiştir. TELE’nin tüm medya ortamlarında kullanılmasını da kolaylaştırmak üzere tasarım ve renk olarak basit unsurlardan oluşmasına gayret edilmiştir. Tele karakterinde kullanılan göz, yayınların küçüklerin korunması açısından titizlikle ve dikkatli bir gözle incelendiğinin de ifadesidir. TELE karakterinin aynı zamanda çeşitli animasyon teknikleriyle hareket etmesi ve bu yolla tıpkı bir çizgi film karakteri gibi dikkat çekmesi de sağlanmaktadır. Ülkemizde kurulacak olan sistemde televizyon programlarına yerleştirilecek sembollerin belirlenmesi amacıyla çeşitli üniversitelerden sembol tasarımı teklifleri alınarak değerlendirilmiş ve sistemin işleyişi açısından en uygun semboller belirlenmiştir. Sembollerin, korunması hedeflenen kitlenin özellikleri göz önüne alınarak; 4 adet yaş (Tüm İzleyici Kitlesi İçin Uygundur, 7 Yaş ve Üzeri İçin Uygundur, 13 Yaş ve Üzeri İçin Uygundur, 18 Yaş ve Üzeri İçin Uygundur) ve 3 adet içerik (Şiddet/Korku İçerir, Olumsuz Örnek Oluşturabilecek Davranışlar İçerir, Cinsellik İçerir) kategorisinden oluşmasına karar verilmiştir.4 Şiddet/Korku Cinsellik Olumsuz Davranış Genel İzleyiaş ve Üzeri Onüç Yaş ve Üzeri Onsekiz Yaş ve Üzeri Zararlı içerik kategorilerinin fazla çeşitlendirilmesinin uygulamada zorluklara yol açacağı düşüncesiyle 3 ana grupta toplanması kararlaştırılmış, bu nedenle cinsiyet ve ırk ayrımcılığı; sigara, alkol ve bağımlılık yapan maddeler kullanımı; kötü dil kullanımı gibi unsurlara “Olumsuz Örnek Oluşturabilecek Davranışlar” kategorisi içinde yer verilmiştir. Aynı şekilde şiddet ve korku unsurlarının da çocuklar üzerinde benzer psikolojik etkiler bırakacağı faktörü dikkate alınarak bu iki unsur aynı kategoride yani “Şiddet/Korku” kategorisinde ele alınmıştır. Üçüncü kategori ise “Cinsellik” olarak belirlenmiştir. Simgelerin gönderme yapacağı şeylerin kullanıcısı tarafından anlaşılabilir olmasına, simge tasarımında kullanılacak imgelerin, aynı dili paylaşan aynı kültürün üyelerinin tümü için ortak zihinsel bir kavram olmalarına dikkat edilmiştir. Sembollerin aynı zamanda ekranda görülebilme özelliği dikkate alınarak siyah-beyaz olmasına, gazetelerde ve TV dergilerinde yer almak üzere küçük boyutlara indirgendiğinde fark edilebilecek özellikte olmasına ve grafik tasarım açısından bütünlük içinde olmasına çalışılmıştır. Sistemin tüm unsurlarıyla işler hale getirilmesini sağlamak üzere, RTÜK bünyesinde, akademisyenler ve RTÜK uzmanlarından oluşan 3 adet çalışma grubu oluşturulmuştur. İçerik Grubu, programların içeriğine ait soruların yer aldığı 5 soru formu, sistemin akademik dayanağı, web sitesinin içerikle ilgili bölümlerinin hazırlanması, yayın kuruluşlarındaki kodlayıcılar için hazırlanan rehber kitapçık çalışmaları ve kodlayıcılar için eğitim çalışmalarını yürütmüştür. Teknik Çalışma Grubu, sistemin Internet ortamında çalışmasını sağlayacak teknik altyapıyı oluşturma çalışmalarını yürütmüş, bu çerçevede kamuya ve kodlayıcıların kullanımına yönelik olarak oluşturulacak web sitesinin tasarımı ve yazılımı çalışmaları yapılmıştır. Kamunun erişimine açık olan web sitesi sistemle ilgili her türlü bilgiyi barındırmakta ve izleyicinin televizyon yayınlarındaki olası zararlı içeriğe karşı bilgilendirilmesini ve aynı zamanda bilinçlendirilmesini amaçlamaktadır. Kodlayıcıların erişimine açılacak olan web sayfası ise kodlayıcı için bilgiler ile kodlama yapmasını sağlayacak yazılımı içermektedir. Tüm bu çalışmalara ebeveynlerde ve toplumun genelinde bilinçli bir izleyici kitlesi yaratmayı ve küçüklerin korunması konusunda duyarlılık geliştirmeyi amaçlayan Tanıtım Çalışma Grubu faaliyetleri de eklenmektedir. Grup, televizyon yayınlarındaki zararlı içeriğe karşı küçükleri korumak üzere geliştirilen bu sistem konusunda düzenlenecek seminer ve eğitim faaliyetleri ile iletişim stratejisini planlamıştır. Kurulacak sınıflandırma sisteminin etkin bir şekilde kullanılmasını ve yaygınlaşmasını sağlamak üzere Milli Eğitim Bakanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı ile çeşitli konularda işbirliği yapılmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı sistemin ülkemize uyarlanmasında yardımcı olacak her türlü veriyi elde etmemiz konusunda bizimle işbirliği yapmıştır. Ayrıca sistemin tanıtımında ve genel bilinç geliştirme faaliyetlerinde ebeveyne giden en kısa yolun okullar olduğu düşüncesiyle yeni işbirliği projeleri geliştirilmektedir. 6 Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanan 18 Şubat 2005 tarihli “Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve Sınıflandırılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” kapsamında, RTÜK tarafından televizyon programları için hazırlanan sembollerin sinema filmlerinde de kullanılması konusunda işbirliğine gidilmiştir. Bu şekilde sembollerin kamuya tanıtımı ve benimsetilmesinde Bakanlığın da desteği alınarak gelişme kaydedilmiştir. Aynı şekilde sinema ve televizyonlarda kullanılan sembollerin aynı olması görsel-işitsel eserlerin sınıflandırılmasında bir bütünlük yaratmaktadır. Akıllı İşaretler sisteminin tüm çalışmaları RTÜK bünyesinde uzman akademisyenlerin işbirliğiyle tamamlanmıştır. Bu bir ortak denetim sistemidir; dolayısıyla sistemin işlemesinde rol alacak tüm tarafların işbirliği çok önem taşımaktadır. RTÜK yayın kuruluşlarına doğru sembolü yerinde kullanmalarını sağlamak üzere her türlü teknik ve eğitim desteği sağlamaktadır. |
|
Tag Ekle |
bir, için, sistemin, tarafından, üzere |
|
|