|
06.12.18 | #1 |
Coğrafya nedir?
Coğrafya nedir?Binyıllar boyunca dar bir çerçevede yaşayan, muhtemelen doğduğu yerde ölen ve bütün dünyası gözünün gördüğü uzaklık kadar olan insanoğlu önce tekerleğin bulunması, ardından sanayileşme ve teknolojideki gelişmelerle birlikte gözünün gördüğü alanın uzağına da gitmeye ve daha ilerisinden de haberdar olmaya başlamıştır. 21. yüzyılda ulaşım ve haberleşme araçlarının gelişmesiyle dünya oldukça küçülmüştür. Bu durumda insanın sadece kendi ülkesiyle ve yaşadığı yerle ilgilenip, diğer ülkelere sırt çevirmesi mümkün değildir. Yaşanan ekonomik gelişmeler, ortaya çıkan siyası olaylar, insanın kendi ülkesinden uzak olan ülkelerde gerçekleşse bile, bu durumlar uzak veya yakından herkesi etkilemektedir. İnsanın yaşadığı mekâna anlam vermesi, uzak mekânları da anlamaya ve anlamlandırmaya çalışması mekânı algılama becerisiyle, bu mekânlar üzerinde geçmişten geleceğe şekillenen olgu ve olaylar ise zamanı algılama becerisiyle ilişkilidir ki, coğrafya eğitimi bu becerilerin gelişmesi açısından son derece önemlidir. Albert Einstein “Aklımın almadığı tek şey, bu evrenin aklımıza nasıl sığabilmiş olmasıdır.” derken insanoğlunun yaşadığı mekândan evrenin sınırlarına doğru aklıyla yaptığı yolculuğun sonucunda mekânı anlama ve algılama gayretinin sonsuzluğunu da ortaya koymaktadır. Mekânı anlama ve algılama çalışmaları çocuğun doğumuyla başlar. Çocuğun ilkokula başlamasıyla birlikte mekâna ait özellikler Hayat Bilgisi dersi kapsamında, “yakından uzağa”, “somuttan soyuta”, “bilinenden bilinmeyene”, “basitten karmaşığa” gibi önemli öğretim ilkeleri çocuğun öncelikle yakın çevresinde gördüğü ve somut olarak bildiği olgu ve olayları anlaması ve kavramasına öncelik verilmesini öngörür. 1., 2. ve 3. sınıflarda Hayat Bilgisi dersi içinde; 4., 5., 6. ve 7. sınıflarda ise Sosyal Bilgiler dersi içinde coğrafya konuları yer alırken, müstakil bir coğrafya dersi lise birinci sınıftan itibaren programda kendisine yer bulur. Turan’a (2002) göre Hayat bilgisi dersinde işlenen coğrafya konuları, çocuğun dış dünyasını ve kendi bulunduğu çevrenin özelliklerini algılamaya dönük bilgilerden oluşmaktadır. Coğrafya geo (yer) ile graphien (tasvir) terimlerinin birleşmesinden meydana gelir. Coğrafya teriminin, eskiçağda ilk kez M.Ö. III. yy başlarında, geographica ya da geographein biçiminde, Eski Mısır’ın İskenderiye kentinde yaşamış olan Eratosthenes (M.Ö.275-195) tarafından kullanıldığı kabul edilir. Gözlem ve matematiksel hesaplama sonuçları ile bilimsel düşüncelerini topladığı eserlerindeki fikirleri arasında, coğrafi düşünce ve bilgiler ağırlık kazanmıştır. Bu eserler arasında önemli olanı, Geographica adını taşıyan eseridir. Anlamı coğrafi ya da coğrafya ile ilgili veya coğrafya ilmine ilişkin demek olan bu eser, coğrafya ilminin adının konulması bakımından çok önemli bir kaynaktır. Çünkü bugünkü bilgilerimize göre coğrafya terimi, ilk kez bu düşünür tarafından, söz konusu bu eserde kullanılmıştır (Doğanay, 1993, 3). Coğrafya, öğrencilerin çevrelerinde olanları anlamalarına ve insanın çevre ile etkileşimi hakkında bir anlayış geliştirmelerine yardımcı olur. Yerlerin isimlerini, lokasyonlarını ve özelliklerini bilmek, coğrafyanın temelini oluşturan unsurlardır. Bu da çok büyük ve oldukça büyüleyici öğrenme alanının bir parçasıdır (Karabağ, 1998). Taşlı’ya (2000) göre temelde pozitif bir bilim olan coğrafya, bazı araştırma konuları bakımından fen bilimlerine, bazılarında ise sosyal bilimlere yaklaşır. Uyguladığı düşünce sistemini ilkeleri ile şekillendirir ve coğrafî mantıkla yorumlayarak toplumun sosyal, ekonomik ve teknik sorunlarını çözümlemeyi kolaylaştıran öneriler getirir. Bu nedenle coğrafyanın eğitim sistemimiz içinde ilköğretimden üniversiteye kadar aslında çok özel bir yerinin olması gerekir. Coğrafyada çok hızlı gelişmeler ve uzmanlaşma eğilimleri vardır. Artık bu bilimde, metodolojik yaklaşımı bakımından seyahatnamelerle coğrafya devri çoktan gerilerde kalmış uygulamalı coğrafya devrine gelinmiştir. Coğrafya, insanla çevre arasındaki bağıntıları inceler, bu sebeple coğrafya ile Sosyal Bilgiler arasında önemli bir bağıntı vardır. Yurt ve dünya meselelerine bakıldığında, çözüm bulabilmek için belli bir seviyede coğrafya bilgisine ihtiyaç vardır. Edinilen bu coğrafya bilgisiyle öğrenci; yurdunun büyüklüğünü, doğal kaynaklarını, geçim kaynaklarını, geçim yollarını, ekonomik gücünü, ulaşım durumunu, sanayi alanlarının nerelerde kuruldukları gibi durumları bilir. Bu da memleket meselelerini daha iyi anlamasına ve çözümüne katkıda bulunmasına yardım eder (Çelikkaya, 2002, 3). Özçağlar’a (2000) göre coğrafya, insanla doğal ortam arasındaki karşılıklı etkileşimleri ve bu etkileşimler sonucunda gelişen faaliyetlerle durumları dağılış, ilişki kurma, karşılaştırma, nedensellik ilkelerine bağlı olarak ve çeşitli araştırma yöntemlerini uygulayarak araştırıp, inceleyen elde ettiği sonuçları bir sentez halinde ortaya koyan, kendi içerisinde çok sayıda bilimden oluşan bir bilimler topluluğudurCoğrafya ile ilgili yapılan tanımlarda dikkati çeken en önemli özelliklerin başında insan faktörü gelir. İnsan faktörüyle birlikte birçok faktör daha vardır ki, aşağıdaki gibi sıralanabilir: 1. İnsan 2. Coğrafi yeryüzü 3. Doğal ve beşeri çevre 4. Doğal ve beşeri olay 5. Diğer bilimlerden faydalanma Doç. Dr. Ali MEYDAN Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Eğitim Fakültesi |
|
Tag Ekle |
bir, coğrafya, çok, ile, önemli |
|
|