Sinem
26.07.16, 11:14
MOMENTUMUN KORUNUMU
Momentumun korunumu,hareketin belirgin özelliği olan momentumun,yalıtılmış bir cisimler topluluğu için değişmeyeceğini,yani bir sistemin toplam momentumunun sabit kalacağını belirten genel fizik yasasıMomentum,bir cismin kütlesi ile hızının çarpımına eşittirve cismi birim zamanda durdurmak için gereken kuvvete eşdeğerdirBirçok cisimden oluşan bir topluluğun toplam momentumu ,topluluğu oluşturan cisimlerin momentumlarının toplamına eşittirAma momentumun ,hareketin hem doğrultusuna,hem de hızına bağlı bir vektör olması nedeniyle karşıt yönlerde hareket eden cisimlerin momentumlarının birbirlerini etkisiz hale getirerek genel toplamı sıfır yapması gibi bir özelliği vardır
Fırlatmadan önce bir roketin ve yakıtının toplam momentumu sıfırdırFırlatma süresince genleşen egzoz gazlarının aşağı doğru momentumu,yükselen roketin yukarı doğru momentumuna eşittirsistemin toplam momentumu ise sabit ( bu örnekte sıfır değerinde) kalırİki cismin çarpışması durumunda,cisimlerin çarpışmadan önceki momentumlarının toplamı,çarpışma sonrası momentumlarının toplamına eşittirCisimlerden birinin kaybettiği momentumu öteki kazanır
Momentumun korunumu yasasının geçerliliği çok sayıda deneyle kanıtlanmıştır ve hatta,uzayı homojen olduğu yani doğa yasalarında uzaydaki herhangi bir konumu öbür konumlardan ayırt eden herhangi bir özelliğin olmadığı biçimindeki ussal varsayıma dayanılarak matematiksel olarak da çıkarsanabilir
Doğrusal hareketi tanımlayan momentuma benzer biçimde dönme hareketini tanımlayan açısal momentum için de benzer bir korunum yasası vardırBu yasanın matematiksel ifadesi biraz daha karmaşıksa da çok sayıda örneği vardırÖrneğin bir helikopterin dengede kalabilmesi için en az iki pervane ( rotor) gereklidirHelikopterin tepesinde yalnızca tek bir pervane olsaydıhelikopterin gövdesi açısal momentumun korunumuna uygun olarak,kollarını vücutlarına yaklaştırdıkça artarkollarını açtıkça da azalır
Açısal momentumun korunumu da deneysel yöntemle kanıtlanmıştır ve uzayın doğrultuya bağlı olarak da homojen olduğu yani doğa yasalarında uzayda herhangi bir doğrultuyu öbür doğrultulardan ayırt eden herhangi bir özelliği olmadığı varsayımına dayanarak matematiksel olarak çıkarsanabilir
Momentumun korunumu,hareketin belirgin özelliği olan momentumun,yalıtılmış bir cisimler topluluğu için değişmeyeceğini,yani bir sistemin toplam momentumunun sabit kalacağını belirten genel fizik yasasıMomentum,bir cismin kütlesi ile hızının çarpımına eşittirve cismi birim zamanda durdurmak için gereken kuvvete eşdeğerdirBirçok cisimden oluşan bir topluluğun toplam momentumu ,topluluğu oluşturan cisimlerin momentumlarının toplamına eşittirAma momentumun ,hareketin hem doğrultusuna,hem de hızına bağlı bir vektör olması nedeniyle karşıt yönlerde hareket eden cisimlerin momentumlarının birbirlerini etkisiz hale getirerek genel toplamı sıfır yapması gibi bir özelliği vardır
Fırlatmadan önce bir roketin ve yakıtının toplam momentumu sıfırdırFırlatma süresince genleşen egzoz gazlarının aşağı doğru momentumu,yükselen roketin yukarı doğru momentumuna eşittirsistemin toplam momentumu ise sabit ( bu örnekte sıfır değerinde) kalırİki cismin çarpışması durumunda,cisimlerin çarpışmadan önceki momentumlarının toplamı,çarpışma sonrası momentumlarının toplamına eşittirCisimlerden birinin kaybettiği momentumu öteki kazanır
Momentumun korunumu yasasının geçerliliği çok sayıda deneyle kanıtlanmıştır ve hatta,uzayı homojen olduğu yani doğa yasalarında uzaydaki herhangi bir konumu öbür konumlardan ayırt eden herhangi bir özelliğin olmadığı biçimindeki ussal varsayıma dayanılarak matematiksel olarak da çıkarsanabilir
Doğrusal hareketi tanımlayan momentuma benzer biçimde dönme hareketini tanımlayan açısal momentum için de benzer bir korunum yasası vardırBu yasanın matematiksel ifadesi biraz daha karmaşıksa da çok sayıda örneği vardırÖrneğin bir helikopterin dengede kalabilmesi için en az iki pervane ( rotor) gereklidirHelikopterin tepesinde yalnızca tek bir pervane olsaydıhelikopterin gövdesi açısal momentumun korunumuna uygun olarak,kollarını vücutlarına yaklaştırdıkça artarkollarını açtıkça da azalır
Açısal momentumun korunumu da deneysel yöntemle kanıtlanmıştır ve uzayın doğrultuya bağlı olarak da homojen olduğu yani doğa yasalarında uzayda herhangi bir doğrultuyu öbür doğrultulardan ayırt eden herhangi bir özelliği olmadığı varsayımına dayanarak matematiksel olarak çıkarsanabilir